Ábati af samkeppniseftirliti í Evrópu þúsundir milljarða á ári hverju
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins birti á dögunum skýrslu þar sem lagt er mat á ábata af íhlutunum samkeppnisdeildar framkvæmdastjórnarinnar yfir tíu ára tímabilið 2012 til 2021. Áætlað er að beinn ábati hafi á tímabilinu numið á bilinu 12 til 21 milljarði evra á ári hverju eða sem nemur um það bil tvö til þrjú þúsund milljörðum króna.
Framkvæmdastjórnin hóf árlegar ábatamælingar árið 2012 og á þeim áratug sem mælingarnar ná til nemur metinn heildarábati af samkeppniseftirliti á bilinu 18 til 30 þúsund milljörðum króna. Þrátt fyrir að metinn heildarábati sé á nokkuð breiðu bili gefur matið þó til kynna hvert umfang ábatans er. Ábatamatið tekur mið af leiðbeiningum OECD um mat á beinum áhrifum vegna íhlutana samkeppniseftirlita og fræðilegri umfjöllun um mat á ábata af samkeppniseftirliti.
Með beinum ábata er átt við þá líklegu verðhækkun sem inngrip samkeppnisdeildar framkvæmdastjórnar ESB kom í veg fyrir yfir tiltekið tímabil á þeim markaði eða mörkuðum sem áhrifa íhlutunar gætti. Matið er varfærið að því leyti að það tekur ekki tillit til varnaðaráhrifa (e. deterrence effect) samkeppnislaga eða samkeppniseftirlits eða áhrifa inngripa á aðra þætti eins og gæði, nýsköpun og framleiðni. Að mati framkvæmdastjórnar ESB vega þessi atriði líklega meira en beinn ábati, en á hinn bóginn er erfiðleikum bundið að leggja mat á þau. Því má segja að þær tölur sem framkvæmdastjórnin birtir í skýrslunni séu aðeins toppurinn af ísjakanum þegar kemur að ábata neytenda af öflugu samkeppniseftirliti.
Samkeppniseftirlitið hefur beitt aðferðafræði OECD við mat á ábata af íhlutunum þess, en þó ekki með reglubundnum hætti. Vinna við endurbætt ábatamat stendur nú yfir og er í framhaldinu ætlunin að uppfæra það mat árlega, eins og m.a. er gerð grein fyrir í skýrslu Ríkisendurskoðunar um starfsemi Samkeppniseftirlitsins. Samkeppniseftirlitið mun gefa áhugasömum tækifæri til að koma á framfæri sjónarmiðum um ábatamatið.