Brýnt er að stjórnvöld og fjármálafyrirtæki hugi nú þegar að samkeppnismálum við framtíðarstefnumótun á fjármálamarkaði
• Samkeppniseftirlitið vinnur úr umsögnum um umræðuskjal um samkeppni á bankamarkaði. • Átta aðilar skiluðu sjónarmiðum. Engin sjónarmið komu frá stofnunum úr stjórnsýslunni sem koma að málefnum fjármálamarkaðar. • Ólík sjónarmið um hvert stefna beri.
Samkeppniseftirlitið gaf út umræðuskjal um samkeppni á bankamarkaði í apríl sl. Markmiðið var að hvetja fjármálafyrirtæki og stjórnvöld til að gefa samkeppnismálum gaum við stefnumótun um fjármálamarkaðinn og kynna sjónarmið sín um samruna banka.
Meðal helstu niðurstaðna umræðuskjalsins var að samþjöppun á bankamarkaði hefði aukist verulega frá hruni, aðgangshindranir væru miklar og erfitt væri fyrir neytendur að skipta um banka. Þá taldi Samkeppniseftirlitið að bankakerfið væri of dýrt miðað við núverandi umfang og hagræðing því nauðsynleg. Samkeppniseftirlitið taldi hins vegar að mjög alvarleg samkeppnisvandamál gætu fylgt samrunum viðskiptabanka, a.m.k. í þeim tilvikum þar sem einn eða fleiri stóru bankanna væri aðili að slíkum samruna. Í því efni benti Samkeppniseftirlitið á að stærðarhagkvæmni væri sýnd veiði en ekki gefin.
Samkeppniseftirlitið óskaði eftir sjónarmiðum fjármálafyrirtækja og hagsmunaðila fyrir 31. maí 2011. Stofnuninni bárust sjónarmið frá átta aðilum; bönkum, samtökum og einstaklingum. Athygli vekur að engar umsagnir bárust frá stofnunum í stjórnsýslunni sem koma að málefnum fjármálamarkaðar.
Ítarlegustu athugasemdirnar bárust frá Arion banka, Íslandsbanka og Landsbankanum. Bankarnir eru í meginatriðum ósammála greiningu Samkeppniseftirlitsins þó áherslur bankanna í svörum sínum séu mismunandi. Bent er á að umræðuskjalið einblíni um of á hugsanleg neikvæð áhrif samruna og breytingar á markaðnum. Ekki sé rétt ályktað hjá Samkeppniseftirlitinu að rannsóknir bendi til neikvæðra áhrifa samruna á hagræðingu. Samruni fjármálafyrirtækja sé besta leiðin til að ná fram nauðsynlegri hagræðingu í rekstri en ljóst sé að núverandi kerfi beri ekki marga banka. Þá er bent á að áherslan ætti að vera að styrkja ferli virkrar samkeppni í þágu neytenda í stað þess að horfa eingöngu til þess að vernda tilvist keppinauta sem eru til staðar á markaðnum.
Samkeppniseftirlitið hefur haldið fund með umsagnaraðilum þar sem eftirlitið rakti sjónarmið sín og umsagnaraðila. Samkeppniseftirlitið endurtekur brýningu sína til stjórnvalda og fjármálafyrirtækja að huga nú þegar að samkeppnismálum við framtíðarstefnumótun á fjármálamarkaði. Það er m.a. brýnt vegna þess að um þessar mundir liggur fyrir að taka þurfi ákvörðun um framtíð sparisjóðakerfisins, sala á Byr hf. stendur fyrir dyrum og óvissa ríkir um framtíð Teris sem séð hefur mörgum sparisjóðum og minni fjármálafyrirtækjum fyrir upplýsingatækniþjónustu.
Uppfært 13. september 2011
Í framhaldi af úrskurði áfrýjunarnefndar samkeppnismála nr. 4/2011, Seðlabanki Íslands gegn Samkeppniseftirlitinu, fékk Samkeppniseftirlitið umbeðin gögn afhent, sjá frétt.