Samkeppniseftirlitið sektar Símann vegna brota á sáttum
Í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í dag er komist að þeirri niðurstöðu að Síminn hafi brotið gegn skilyrðum í sáttum sem fyrirtækið hefur á undanförnum árum gert við eftirlitið. Í ákvörðuninni kemur fram að mikill verðmunur og ólík viðskiptakjör við sölu á Enska boltanum á Símanum Sport (línulegt áskriftarsjónvarp), eftir því hvort hann er boðinn innan Heimilispakka Símans eða einn og sér í stakri áskrift, hafi brotið gegn þeim skilyrðum sem hvíla á fyrirtækinu. Telur Samkeppniseftirlitið að brotin séu alvarleg og sektar Símann vegna þessa um 500 milljónir króna.
Skilyrðunum sem Síminn braut er ætlað að vinna gegn því að Síminn geti, í ljósi sterkrar stöðu sinnar á mikilvægum mörkuðum fjarskipta, nýtt hið breiða þjónustuframboð sitt til þess að draga að sér og halda viðskiptum á þann hátt að keppinautar þeirra geti ekki boðið samkeppnishæft verð eða þjónustu. Er skilyrðunum ætlað að koma í veg fyrir að Síminn geti með þessum hætti takmarkað samkeppni almenningi til tjóns.
Þau skilyrði sem Síminn hefur brotið gegn eru eftirfarandi:
- Skilyrði 19. og 20. gr. í sátt frá 23. janúar 2015 sem gerir Símanum skylt að aðgreina ólíka þjónustuþætti m.a. þannig að þeir séu nægilega aðgreindir og óháðir hverjir öðrum í verði og öðrum skilmálum. Sú sátt er að stofni til frá árinu 2013 og var gerð vegna sjö rannsókna sem þá voru yfirstandandi, sem og vegna ítrekaðra brota Símans sem Samkeppniseftirlitið hafði staðreynt á árunum þar á undan. Nánari umfjöllun um þetta er að finna hér.
- Skilyrði 3. gr. í sátt frá 15. apríl 2015 sem bannar Símanum að selja fjarskiptaþjónustu og línulegt áskriftarsjónvarp tvinnað saman eða á kjörum sem jafngilda slíkri hegðun. Þetta ákvæði er að stofni til úr sátt frá árinu 2005. Þá skuldbatt Síminn sig til að grípa ekki til tiltekinna aðgerða þegar fyrirtækið tók yfir Íslenska sjónvarpsfélagið (Skjáinn). Sáttin frá 2005 var endurskoðuð árið 2015 en fyrirmælin í 3. gr. héldu sér, sbr. nánar hér. Á árinu 2012 staðfesti Hæstiréttur þá niðurstöðu Samkeppniseftirlitsins að Síminn hefði brotið sömu fyrirmæli í sáttinni frá 2005 og staðreynt er í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í dag.
Framangreindar sáttir voru gerðar á grundvelli samkeppnislaga sem heimila Samkeppniseftirlitinu að ljúka rannsókn mála ef fyrirtæki undirritar sátt og skuldbindur sig til frambúðar annaðhvort að framkvæma eitthvað eða grípa ekki til tiltekinna aðgerða í því skyni að verja eða efla samkeppni. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála hefur slegið því föstu að það sé „mjög brýnt“ að fyrirtæki virði slík loforð.
Kvörtun Sýnar
Til málsins stofnaðist með kvörtun frá Sýn hf. vorið 2019. Í kvörtuninni var því haldið fram að kynning, verðlagning og skilmálar á fjarskipta- og sjónvarpsþjónustu Símans, einkum Enska boltanum, hafi falið í sér mjög alvarlegar samkeppnishömlur.
Samkeppniseftirlitið birti Símanum frummat sitt á háttsemi fyrirtækisins sumarið 2019. Af frummati þessu mátti Símanum vera ljóst að óbreytt stefna fyrirtækisins kynni m.a. að brjóta í bága við skilyrði sem á því hvíldu. Í framhaldinu hóf Síminn að bjóða keppinautum sínum heildsölusamninga um sölu á Enska boltanum, en greip að öðru leyti ekki til ráðstafana sem gerðu eftirlitinu kleift að fella rannsókn sína niður.
Samkeppniseftirlitið hefur síðan birt Símanum andmælaskjöl þar sem gerð hefur verið grein fyrir frummati Samkeppniseftirlitsins og aðilar málsins brugðist við þeim, sem og öðrum gögnum málsins.
Nánar um brotin
Það er niðurstaða Samkeppniseftirlitsins að Síminn hafi brotið fyrrgreinda 3. gr. í sátt frá 15. apríl 2015 með því að bjóða Heimilispakkann (með margvíslegri fjarskiptaþjónustu) og Símann Sport/Enska boltann (línulegt áskriftarsjónvarp) með miklum verðmun og ólíkum viðskiptakjörum, eftir því hvort umrædd þjónusta og þá sérstaklega Enski boltinn var seld saman eða sitt í hvoru lagi. Þannig var verð fyrir Símann Sport/Enska boltann aðeins 1.000 kr. á mánuði þegar þjónustan var seld sem hluti af Heimilispakkanum og Sjónvarpi Símans Premium, en 4.500 kr. þegar hún var seld án þess að önnur þjónusta væri keypt samhliða.
Það er jafnframt niðurstaða Samkeppniseftirlitsins að Síminn hafi með háttsemi sinni brotið 19. og 20. gr. í sátt frá 23. janúar 2015, sbr. ákvörðun nr. 6/2015, sem m.a. kveða á um aðgreiningu þjónustuþátta og möguleika viðskiptavina til að kaupa hluta viðkomandi þjónustu af öðrum án þess að það hafi áhrif á kjör annarrar þjónustu sem keypt er af Símanum.
Rannsókn Samkeppniseftirlitsins leiddi í ljós að þorri viðskiptavina Símans, þ.e. nærri því 99% þeirra sem kaupa Enska boltann/Símann Sport á kerfum fyrirtækisins, keyptu sjónvarpsefnið í heildarþjónustu, þ.e. með Heimilispakkanum og/eða Sjónvarpi Símans Premium í stað þess að kaupa þjónustuna eina og sér.
Niðurstaða Samkeppniseftirlitsins er að verðlagning Símans á Enska boltanum sem hluta af Heimilispakkanum hafi lagt stein í götu keppinauta fyrirtækisins og takmarkað möguleika þeirra til að laða til sín viðskiptavini.
Framangreind brot eru til þess fallin að styrkja stöðu Símans á sjónvarpsmarkaði og efla enn frekar stöðu fyrirtækisins á fjarskiptamörkuðum þar sem staða Símans er sterk fyrir.
Samkeppniseftirlitið telur að framangreind brot séu alvarleg og til þess fallin að skaða hagsmuni almennings til lengri tíma, á mörkuðum sem skipta neytendur og efnahagslífið miklu máli. Því sé óhjákvæmilegt að leggja sektir á Símann vegna brotanna. Er það áhyggjuefni að Síminn hafi á ný gerst brotlegur með alvarlegum hætti.
Fyrir Samkeppniseftirlitinu liggur að taka afstöðu til fleiri kvartana sem borist hafa á liðnum mánuðum vegna háttsemi á fjarskiptamarkaði. Samkeppniseftirlitið mun í framhaldinu taka til skoðunar hvort efni séu til þess að gera breytingar á þeim skilyrðum sem nú hvíla á Símanum og tryggja eiga virka samkeppni. Hefur Síminn jafnframt óskað eftir samræðum um endurskoðun skilyrðanna.
Frekari upplýsingar má sjá í upplýsingaskjalinu hér .