Áfrýjunarnefnd samkeppnismála staðfestir ákvörðun um ógildingu samruna á markaði fyrir myndgreiningarþjónustu
Með úrskurði sínum í dag hefur áfrýjunarnefnd samkeppnismála staðfest ákvörðun Samkeppniseftirlitsins, nr. 35/2020, þar sem ógiltur var samruni Íslenskrar myndgreiningar ehf. og Læknisfræðilegrar myndgreiningar ehf.
Starfsemi samrunaaðila felst í því að veita læknisfræðilega myndgreiningarþjónustu, en undir hana falla m.a. tölvusneiðmyndarannsóknir, röntgenrannsóknir, ómun, segulómun og skyggnirannsóknir.
Hefði samruninn náð fram að ganga hefði keppinautum á markaðnum fækkað úr þremur í tvo og samanlögð markaðshlutdeild samrunaaðila hefði orðið á bilinu 80-100%, eftir því um hvaða þjónustuþætti er að ræða.
Þessi starfsemi hefur mikla þýðingu í heilbrigðisþjónustu á landinu. Samkeppnisröskun á þessu sviði getur verið til þess fallin að draga úr gæðum og hækka kostnað við heilbrigðisþjónustu.
Samrunaaðilar skutu ákvörðun Samkeppniseftirlitsins um ógildingu samrunans til áfrýjunarnefndar samkeppnismála. Í úrskurði nefndarinnar er komist að þeirri niðurstöðu að ekki sé tilefni til að fallast á kröfu samrunaaðila um að fella úr gildi framangreinda ákvörðun um ógildingu samrunans. Stendur hin kærða ákvörðun því óhögguð.
Fyrir áfrýjunarnefnd var deilt um nokkur atriði sem rétt er að víkja nánar að:
- Samrunaaðilar og Samkeppniseftirlitið greindi á um hvort gildissvið samrunareglna samkeppnislaga næði til starfsemi samrunaaðila, sem grundvallast að langmestu leyti á samningi við Sjúkratryggingar Íslands um heilbrigðisþjónustu. Í úrskurðinum kemst áfrýjunarnefnd að þeirri niðurstöðu að samrunareglur samkeppnislaga eigi við um samruna fyrirtækja á þessu sviði enda sé sérstaklega tekið fram í lögum um sjúkratryggingar að samkeppnislögum sé ætlað að gilda um markaðshegðun viðsemjenda Sjúkratrygginga Íslands.
- Áfrýjunarnefnd staðfesti það mat Samkeppniseftirlitsins að við samrunann hefði markaðsráðandi staða myndast eða styrkst, eða samkeppni raskast að öðru leyti með umtalsverðum hætti. Hefði það haft skaðleg áhrif á þá samkeppni sem fyrir er á hinum skilgreinda markaði málsins. Í því samhengi var litið til fækkunar keppinauta úr þremur í tvo og hárrar markaðshlutdeildar samrunaaðila. Þá var það mat nefndarinnar að hvorki hagræðing vegna samrunans, kaupendastyrkur Sjúkratrygginga Íslands eða mögulegur aðgangur nýrra aðila að markaðnum kæmi til með að vega upp á móti skaðlegum áhrifum samrunans.
- Samrunaaðilar byggðu á því að Samkeppniseftirlitið hefði ekki tekið ákvörðun í málinu innan lögmæltra fresta og því hafi skort lagaforsendur fyrir ógildingu samrunans. Byggði þessi ágreiningur einkum á því að undir meðferð málsins var reglum samkeppnislaga um fresti til rannsóknar samruna breytt. Áfrýjunarnefnd tekur fram að hin nýju lög hafi gilt um málsmeðferðina eftir gildistöku þeirra enda var annað ekki tekið fram í lögunum. Óháð framangreindu var það jafnframt mat áfrýjunarnefndar að tilefni hafi, allt að einu, verið til að framlengja frest til rannsóknar málsins, m.a. með vísan til rannsóknarskyldu stjórnvalda.
- Samkeppniseftirlitið byggði á því að landfræðilegur markaður málsins væri höfuðborgarsvæðið en samrunaaðilar voru ósammála og byggðu á því að landið allt væri einn markaður. Þá byggðu samrunaaðilar á því að myndgreiningarþjónusta sem veitt er á sjúkrahúsum ætti að teljast til markaða málsins. Áfrýjunarnefnd féllst á rök Samkeppniseftirlitsins að þessu leyti, einkum með vísan til þess að notendur þjónustunnar sækja almennt ekki þjónustuna á milli landssvæða og að takmörkuð staðganga væri á milli myndgreiningarþjónustu sem er veitt innan og utan sjúkrahúsa.